Titelski breg


Titelski breg predstavlja usamljenu lesnu uzvišicu, ima oblik elipse što je posledica erozivnog dejstva dunavskih i tiskih voda, jer se pruža duž desne obale donjeg toka reke Tise, nedaleko od njenog ušća u Dunav. Površina ovog lesnog platoa iznosi 79,5 km², maksimalna dužina 18 km, širina 7.5 km a prosečna nadmorska visina 120 m. Deo iznad Tise diže se strmim odsecima visine i do 60 metara.
Titelski breg zapravo predstavlja plato sa najvećim brojem slojeva fosilne zemlje i lesnih horizonata u našoj zemlji. Rekonstrukcija prilika koje su vladale tokom akumuliranja lesnih naslaga ukazuje da se paleoekološko okruženje Titelskog brega menjalo u rasponu od tundre do oskudne stepe. Akumulacija lesa je prekidana u uslovima tople i vlažne interglacijalne klime, kada su formirana fosilna zemljišta. Zahvaljujući tome u lesno-paleozemljišnim sekvencama Titelskog brega sačuvan je pouzdan zapis za proučavanje paleoklimatske i paleoekološke evolucije tokom poslednjih 600.000 godina.

Postoje različita gledišta i mišljenja o samom postanku Titelskog brega. Sa jedne strane govori se o navejavanju lesa vetrovima sa istočnoevropskih stepa ili zapadnim vetrovima sa Alpa. Drugi naučnici govore o tome da je ovaj plato bio u vezi sa Zemunsko-Slankamenskim, a da se Tisa ulivala u Dunav kod Mošorina. Prema njima Titelski breg je otkinuti istočni dieo Fruške gore. Bez obzira na oprečne stavove, uvreženo je mišljenje da je Titelski breg najinteresantnija lesna zaravan u Srednjoj Evropi.
Debele naslage lesa, visok sadržaj kalcijum-karbonata i podzemne vode na velikim dubinama, preduslovi su za proces karstifikacije. Tako se na ovom području javljaju različiti erozivni oblici: predolice, doline, lesne piramide, viseće doline, provalije, pleća, poličice, surduci,  kao i dvojni oblici fluviokarstne erozije. Od akumulativnih oblika prisutni su plavine, slivke, odronje.
Najinteresantnije su lesne lutkice koje se formiraju taloženjem kreča u cevastim šupljinama koje su nastale prodiranjem korenja biljaka u les. Treba pomenuti i surduke koji su nastali radom ljudi u sprezi sa prirodnim faktorima.
Biljnih vrsta ima oko 630, neke od najznačajnijih su: babaluška, gorocvet, češljasta pirevina, metlica, tamnoljubičasti luk, patuljasta perunika itd. Gnezdilište je više od 100 vrsta ptica,kao i 25 vrsta retkih i ugroženih insekata i pojedinih retkih i ugroženih vrsta sisara. Titelski breg  je proglašen Specijalnim rezervatom prirode, 2012. godine.
Zahvaljujući svemu ovome, kao i blizini tri reke (Begej, Tisa i Dunav) Specijalni rezervat prirode Titelski breg je interesantan za različite vidove turističkih poseta. 



Коментари

Популарни постови